| Eğitim, sağlık, ulaşım, enerji gibi temel yaşamsal alanların tümüyle piyasaya açıldığı ve paralı hale geldiği günümüzde asgari ücret tartışması piyasalaştırılan bu hizmetlerin yarattığı harcama kalemleri gözetilerek gerçekleştirilmelidir. Temel hizmetlerden eşit ve parasız bir biçimde yararlanma hakkını içermeyen bir asgari ücret yaklaşımı düşünülemez. Bu bağlamda tüm çalışanların ücretleri açısından temel kriter oluşturan asgari ücret insanca yaşayabilecek bir ücret olmalıdır.
İnsanca yaşanacak bir asgari ücret için taleplerimiz şöyledir: Taşeron çalıştırma yasaklanmalı ve tüm güvencesiz çalıştırma biçimlerine son verilmelidir. Asgari ücretli çalışanlar için elektrik, su, doğalgaz kullanımı asgari ihtiyaç sınırına kadar ücretsiz olmalıdır. Sabah 06.00-09.00 ile akşam 18.00–21.00 saatleri arasında ulaşım ücretsiz olmalıdır. Eğitimde hiçbir ad altında para alınmamalı, eğitimin okul dışı giderleri de devlet tarafından karşılanmalıdır, sağlık tümüyle parasız olmalıdır. Asgari Ücret, artık bir ortaoyununa dönen kurumlar arasında idari bir mekanizmayla değil, asgari ücretin belirlenmesi sürecinin devletin toplumla yaptığı en büyük toplumsal sözleşme olduğundan hareketle, emekçilerin söz ve karar sahibi olabildiği bir süreçle belirlenmelidir. Asgari ücret net olarak belirlenmeli, asgari ücret üzerinden alınan vergiler kaldırılmalıdır. Bölgesel asgari ücret uygulanması yolundaki girişimler terk edilmelidir. Konfederasyonumuz DİSK Araştırma Enstitüsü (DİSK-AR) tarafından Nisan ayı için açlık ve yoksulluk sınırın verileri, taşeron sağlık işçilerinin asgari ücretle ile ilgili taleplerinin haklı olduğunu bir kez daha ortaya koymuş oldu. DİSK-AR kamuoyu ile paylaştığı açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasına göre; DİSK Araştırma Enstitüsü (DİSK-AR) Nisan ayı için açlık ve yoksulluk sınırın verilerini açıkladı. TÜİK Hane halkı Harcama Kalıbı, TÜİK Madde fiyat ortalamaları ve 4 kişilik bir ailenin sağlıklı bir biçimde alması gereken kalori miktarı üzerinden hesaplanan beslenme kalıbı dikkate alınarak hazırlanan raporun sonuçlarına göre, 4 kişilik bir aile için açlık sınırı 1100, yoksulluk sınırı ise 3478 TL olarak belirtildi. Araştırmanın sonuçlarına göre sağlıklı beslenmek için yetişkin bir kadının yapması gereken günlük harcama tutarı 9,46 TL olurken, bu rakam yetişkin bir erkek için 9,78 TL, 15-19 Yaş erkek çocuk için 10,31 TL, 4-6 yaş bir kız çocuğu için 7,12 TL oldu. Buna göre 4 kişilik bir ailenin sağlıklı beslenmesi için yapması gereken günlük gıda harcaması 36,67 TL. Aynı hesaplamaya göre 4 kişilik ailenin sağlıklı beslenmek ve insanca yaşayabilmek için yapması gereken asgari harcama tutarı ise aylık 3478 TL’dir. Söz konusu ailenin gereksinimlerini karşılamasında “gıda, içecek vb.” için ayırması gereken tutar 1100, giyim ve ayakkabı için ayırması gereken tutar 217 TL’dir. Diğer harcama kalemleri ve ayrılması gereken tutarlar ise şöyledir: kira, su, elektrik vb. için 984, mobilya, ev bakımı vb. için 199, sağlık için 77, ulaştırma için 339, haberleşme için 149, eğlence ve kültür hizmetleri için 76, eğitim için 68, lokanta, yemek, otel vb. için 144, çeşitli mal ve hizmetler için 123 TL. ASGARİ ÜCRETLİNİN AÇLIKLA İMTİHANI Eşi çalışmayan, iki çocuklu bir asgari ücretli işçinin ailesi ile birlikte aç kalmadan yaşaması mümkün değil. Söz konusu işçi 811 TL asgari ücret geliri ile başka bir harcama yapmasızın ancak 22 gün ailesi ile birlikte sağlıklı ve dengeli beslenebiliyor. Kalan 8 gün ise açlığa mahkum. Tüm ihtiyaçlarını karşılamak istediğinde ise geliri sadece 1 hafta yetebiliyor. Yani asgari ücretli 1 haftalık ücret için 4 hafta çalışıyor. Araştırmada, DİSK-AR tarafından Sağlık Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyabetik bölümünün hazırladığı “Türkiye’ye özgü beslenme kalıbı”nın, farklı kaynaklardan derlenen verilerle değerlendirilerek yenilenmesi sonucunda elde edilen DİSK-AR beslenme kalıbı dikkate alınmıştır. Elde edilen beslenme kalıbı her ay açıklanan TÜİK madde fiyatları ile değerlendirilerek, kişinin ihtiyacına göre yapması gereken gıda harcamasının tutarı tespit edilmektedir. Hesaplamada esas alınan kalori miktarları şunlardır:
4 Kişilik ailenin sağlıklı beslenmek için yapması gereken minimum aylık gıda harcaması AÇLIK SINIRI olarak belirlenmektedir. Bu verinin Hanehalkı tüketim harcamasına dağıtılması ile elde edilen veri ise bize YOKSULLUK SINIRINI vermektedir. Tüketim Harcama Kalıbı dikkate alınırken, tüm içecekler, tütün ve gıda harcamaları bir kalem olarak belirlenmiştir. Araştırmada 2003 yılı Hanehalkı Tüketim Araştırması sonuçları ile oluşturulan harcama kalıbı esas alınmaktadır. Bunun nedeni 2003 yılında gerçekleştirilen Hanehalkı Tüketim Harcaması araştırmasının en kapsamlı örnekleme dayanan çalışma olmasıdır. |
