DİSK-AR asgari ücretlinin Mart 2013 geçim durumunu açıkladı.
DİSK Araştırma Enstitüsü (DİSK-AR) asgari ücretlinin geçim durumunu ortaya koyan bir rapor yayımladı. Raporun tam metni şöyle:
Açıklıyoruz! İşte 811 tl ile geçim mücadelesi: Asgari ücretli günlük öğün başına 76 kuruş ayırabiliyor. Çocuk başına eğitim için ayda 3 tl harcayabiliyor. En kötü konutlarda barınıyor. Isınamıyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, geçtiğimiz günlerde bir televizyon programında asgari ücretli için bu ücretle “geçinemez diye bir şey yok, tabi geçinirsiniz. Niye geçinemeyeceksiniz? Eğer ona mahkûmsanız 800 lirada büyük paradır. Geçinirsiniz. Netice itibariyle peynirin kilosunun fiyatı belli, ekmeğin fiyatı belli, yediğiniz zeytinin fiyatı bellidir” diyerek asgari ücretlinin hayat mücadelesi konusunda açıklamalar yaptı. Kurumumuzun asgari ücretle geçim konusunda hazırladığı raporun sonuçları asgari ücretlinin 811 TL’ye nasıl geçindiğini ortaya koymaktadır.
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü DİSK-AR olarak, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İstatistikleri üzerinden yaptığımız hesaplamaya göre, eşi çalışmayan ve iki çocuklu bir asgari ücretli 2013 yılının ilk altı ayı için elde ettiği geliri ile gıdaya aya ancak 9 lira 11 kuruş ayırabiliyor. Buna göre asgari ücretlinin üç öğün için kişi başına ayırabildiği tutar 2,28 TL olurken, öğün başına bu tutar sadece 76 kuruş düzeyinde kalmakta. Bu miktar geride bıraktığımız 2012 yılında 72 kuruştu. Dolayısıyla 2013 yılı ücret artışı öğün başına sadece 4 kuruşa denk geliyor.
TÜİK 2008 yılı Hanehalkı Tüketim Harcaması Araştırması sonuçlarına göre, en yoksul yüzde 20’lik kesimin yaşamını sürdürebilmek için gelirinin ancak yüzde 33,7’sini gıda harcamalarına ayırabiliyor. 2013 yılı ilk altı ayı için eşi çalışmayan ve 2 çocuklu bir asgari ücretlinin, asgari geçim indirimli aylık 811 TL’lik gelirinden gıda için günlük ayırdığı 9,11 TL ile hem eşinin hem kendinin hem de çocuklarının karnını doyurmak zorunda.
Kurumumuzun, Türkiye’ye Özgü Beslenme Kalıbı ve TÜİK Madde fiyatları dikkate alınarak yaptığı ve yeni sepete göre güncellediği hesaplamaya göre 4 kişilik bir ailenin günlük sağlıklı beslenebilmesi için Şubat 2013 itibari ile kişi başına ortalama 8,93 TL gıda harcama yapması gerekiyor. Buna göre asgari ücretli, 1 kişinin sağlıklı beslenmesi için gerekli olan gıda harcaması ile 4 kişiyi doyurmaya çalışıyor.
Şubat 2013 tarihi itibari ile ortalama kira bedeli 550 TL’yi bulurken, asgari ücretlinin kira ve diğer konut harcamaları için ayırabildiği tutar sadece 249 TL. Buna göre asgari ücretli en sağlıksız çevrede, kentsel donatı hizmetlerinin en az olduğu, deprem riski altındaki konutlarda yaşamak zorunda bırakılıyor. Sefalet sadece sofrada değil, sağlıksız konutlarda da asgari ücretliyi buluyor.
Asgari ücretlinin, çalıştığı işyerinin servis imkânı yoksa işyerine ulaşımı bile büyük bir sorun. Tek bir belediye otobüs biletinin Türkiye ortalamasında 1,60 TL olduğu koşullarda, asgari ücretlinin ulaşım için ayırabildiği günlük pay sadece 2,06 TL, bu gelirle bulunduğu yerden hareket etmesi bile imkansız. Kültür ve eğlence için ayırabildiği pay toplamda aylık 10 TL’yi bulurken, bu miktar ile ne sinema, ne tiyatro ne de maça gidebilmek mümkün. Sinema bileti ortalama 11,21 TL. Isınma, bakım, onarım, temizlik ve hatta kadro eksikliği nedeni ile öğretmen ihtiyacı, kaynak yokluğu bahanesi ile velilerin ödediği katkı paylarına teslim edilen eğitim koşularında, asgari ücretli çocuğuna defter kalem bile alamayacak durumda. Okul tercihleri büyük oranda, yoksul ve kaynak yokluğundan eğitim veremez durumdaki okullar. Yani asgari ücretlinin çocuğunun okuması aylık 6 TL’lik ayrılan pay ile yokluktan dolayı neredeyse mucize.
Asgari ücretlinin ortalama fiyatlı bir buzdolabını alması için, ev eşyası için ayırabildiği 42 TL ile başka hiçbir eşya almaksızın 26 ay çalışması gerekiyor.
Özetle asgari ücretliden, öğün başına 76 kuruşla karnını doyurması,1 buzdolabı için 26 ay çalışması, 249 TL’ye ısınması ve barınması, çocuk başına 3 TL’lik eğitim harcaması ile çocuklarını yetiştirmesi bekleniyor.
Sonuç olarak, asgari ücretin bu düzeyde belirlenmesi, sefalette ısrar anlamına geliyor. İşçilerin talebi asgari ücretin, bir işçinin ailesi ile birlikte asgari olarak temel ihtiyaçlarını karşılayacak, işçiyi kimseye muhtaç etmeyecek bir düzeyde belirlenmesi ve sefaletin son bulmasıdır. “Asgari ücretliyi enflasyona ezdirmedik” söylemi, aslında asgari ücretliyi daha da yoksullaştırmadık anlamına gelmektedir. Dünyanın hiçbir yerinde hükümetlerin ücretlerde erimeye yol açmadık diye övünmez.
Asgari ücretin ekonomik büyüme ve verimlilik artışından pay almaması, üretilen kaynakların belirli ellerde toplanması anlamına gelmektedir. Gelir dağılımını düzenleyici bir rol oynaması beklenen asgari ücretin, açlık sınırının bile altında belirlenmesi vicdanları zedelemektedir. Hükümet temsilcileri “enflasyon üzerinde artış yaptık” diyerek sorumluluktan kaçamazlar. Asgari ücretin, temel gereksinimleri karşılayacak bir biçimde ele alınması gerekmektedir. Ne yazık ki, 2013 yılı için belirlenen rakamlar raporda da görüldüğü gibi sefaletin sürdürülmesi anlamına gelmektedir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik bu ücretle “geçinemez diye bir şey yok, tabi geçinirsiniz. Niye geçinemeyeceksiniz? Eğer ona mahkûmsanız 800 lirada büyük paradır. Geçinirsiniz. Netice itibariyle peynirin kilosunun fiyatı belli, ekmeğin fiyatı belli, yediğiniz zeytinin fiyatı bellidir” derken, bu tablodan ne kadar haberdardır? Evet peynirin, ekmeğin fiyatı belli ama öğün başına harcanması gereken tutarda belli. Bu tutarla kim nasıl karnını doyuracak?
|
ASGARİ ÜCRETLİ NEYE NE KADAR AYIRABİLİYOR? |
|||
| Harcama Grubu |
Harcama Kalıbı |
Harcama miktarı (TL) |
Günlük harcama (TL) |
| Gıda ve alkolsüz içecekler | 33,7 | 273 | 9,11 |
| Alkollü içecek, sigara ve tütün | 5,2 | 42 | 1,40 |
| Giyim ve ayakkabı | 4,5 | 36 | 1,21 |
| Konut ve kira | 30,7 | 249 | 8,30 |
| Ev eşyası | 5,2 | 42 | 1,41 |
| Sağlık | 1,8 | 15 | 0,49 |
| Ulaştırma | 7,6 | 62 | 2,06 |
| Haberleşme | 3,7 | 30 | 0,99 |
| Kültür, eğlence | 1,2 | 10 | 0,33 |
| Eğitim hizmetleri | 0,7 | 6 | 0,19 |
| Otel, lokanta, pastane | 2,7 | 22 | 0,74 |
| Çeşitli mal ve hizmetler | 2,9 | 24 | 0,79 |
| Toplam | 100 | 811 | |
Not: Hesaplamada 4 kişilik bir aile üzerinden yapıldığı için, eşi çalışmayan ve 2 çocuklu bir asgari ücretlinin, asgari geçim indiriminden kaynaklı geliri de hesaba katılmıştır. Bekar bir asgar ücretli için söz konusu ücret 811 TL’dir.
Kaynak: TÜİK 2008 yılı Hanehalkı Tüketim Harcaması Araştırması, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İstatistikleri